Het autonome zenuwstelsel

Door alle ervaringen die ik op heb gedaan in mijn werk en als moeder en door trainingen en bijscholingen ben ik me steeds meer gaan richten op het hele kind en de hele mens. Er is voor mij geen onderscheid tussen lichaam en geest.  Ik kan niet anders dan dit werk doen vanuit kennis van het lichaam, het zenuwstelsel en hoe chronische stress en ingrijpende gebeurtenissen dit beïnvloeden.. Het autonome zenuwstelsel is het besturingssysteem van lijf en brein. Hoe een specifiek zenuwstelsel werkt, bepaalt hoe iemand zichzelf, de ander en de wereld ervaart, en is van grote invloed op de mentale, emotionele en lichamelijke veerkracht. 

Het autonome zenuwstelsel helpt ons om te overleven. Het zorgt ervoor dat we kunnen vechten, vluchten of bevriezen als er gevaar dreigt. In onze snelle prestatiegerichte maatschappij raakt dit systeem makkelijk van slag en gaat dan overlevingsreacties in gang zetten of houden als er geen echt gevaar dreigt. Het komt dan als het ware vast te zitten in beschermingspatronen zoals steeds maar bezig zijn, steeds afleiding zoeken, het alleen moeten doen, er niet bij horen, voortdurend steun zoeken en niet vinden, alsmaar harder gaan, alsmaar trager gaan, in extremen heen en weer schieten en nog veel meer overleefresponsen. 

Deze focus op gevaar en controle van het gevaar beïnvloedt op zijn beurt het brein: er zijn steeds minder positieve gedachten en emoties. En door de grote en constante stress die gepaard gaat met deze afstelling, wordt het lichaam ziek.

Het goede nieuws is dat je het zenuwstelsel weer kunt leren om meer afgesteld te zijn op veiligheid dan op gevaar. Dat doe je door goede uitleg en door het doen van gerichte oefeningen. 

"Veiligheid is niet de afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van verbinding"

Baby's en jonge kinderen kunnen zichzelf nog niet reguleren. Dat betekent onder andere dat een baby zichzelf niet kan troosten of geruststellen, dat hij niet weet dat een nare ervaring weer voorbij gaat, dat hij niet alleen kan zijn en dat hij niet kan omgaan met heftige emoties zonder te worden vastgehouden. Het deel van het autonome zenuwstelsel dat hiervoor nodig is, is nog niet volgroeid. Een baby heeft jou als volwassene nodig om hem te reguleren. Deze co-regulatie is bepalend voor een gezonde biologische vorming van zijn stress-systeem.

Je kind leert daarbij niet alleen door zijn eigen ervaringen. Maar ziet en voelt hoe jij jezelf reguleert. Hoe jij jouw leven leidt, hoe je omgaat met uitdagingen, wat je wel en niet verwerkt en hoe je dat doet, hoe jij bent in relaties. Ook dat bepaalt hoe jouw kind zichzelf gaat reguleren en hoe het stress-systeem zich ontwikkelt.

Jij kunt als ouder jouw (jonge) kind helpen in positieve zin te veranderen en te groeien, door bij jezelf te ontwikkelen wat niet goed is ontwikkeld. Als jij als ouder anders leert omgaan met stress, met je lichaam, met grenzen, vertrouwen, relaties enzovoort, dan kun je de rest van je leven je kind fantastisch begeleiden bij alle uitdagingen die het tegenkomt.

Van moeizaam opgroeien naar in vertrouwen opbloeien.

• Waar staat RAAI eigenlijk voor?
• Wat doet een orthopedagoog?